TRẠCH XỨ NGOẠI THẤT CA
Là một bài phú giản dị trong tác phẩm DƯƠNG TRẠCH THẬP THƯ, nói về việc lựa chọn nơi ở của Dương trạch. Tuy chỉ có vài câu ngắn, nhưng cũng đủ để bao quát vấn đề, làm tiền đề cho người đi lựa chọn đất xây nhà, lựa chọn nơi cư trú.
Tôi dịch tạm để mọi người tham khảo.
阳宅来龙原无异 ，居处须用宽平势。
明堂须当容万马 ，厅堂门庑先立位。
东厢西塾及庖厨，庭院楼台园圃地。
或从山居或平原，前后有水环抱贵。
左右有路亦如然，但遇返跳必须忌。
水木金土四星龙，此作住基终吉利。
惟有火星甚不宜，只可剪裁作院地。
倘有卓笔及牙旗，耸在外阳方无忌。
更须水口收拾紧，不宜太迫成小器。
星辰近案明堂宽，案近明堂非窄势。
此言住基大局面 ，别有奇特分等第。
Dịch nghĩa
Lai Long của dương trạch vốn không khác (1)
Nơi ở thì cần phải rộng rãi, bằng phẳng
Minh Đường cần phải chứa được vạn mã (2)
Phòng khách, cửa, Tả vu, Hữu vu (3) nên đặt lên phía trước.
(sau) đến các phòng ở, phòng học, rồi đến bếp…
Còn sân nhà, lâu đài, vườn tược…
Thì tùy theo hoặc ở núi, hoặc ở đồng bằng mà bố trí.
Trước sau mà có thủy bao bọc ôm vòng lấy thì là quý
Hoặc bên trái, bên phải mà có con đường (bao bọc) thì cũng vậy
Nhưng nếu con đường đó lại cong phản lại, thì là rất kỵ
Thủy-Mộc-Kim-Thổ: Tứ tinh long (4)
Những Long này mà lập trạch thì rất cát lợi
Riêng có Hỏa tinh thì rất không nên
Chỉ có thể cắt xén để mà làm sân vườn
Nếu có địa thế hình bút, hoặc hình lá cờ
Đứng thẳng lên tại bên ngoài, ở cung Dương thì không sợ
Cần nhất Thủy khẩu phải thu vào chặt chẽ
Nhưng không được quá áp sát thì thành ra tiểu khí
Tinh tú ở gần, Án sơn , minh đường rộng (5)
Nếu Án mà gần Minh đường thì cũng không phải là địa hình chật hẹp
Cái này là nói về đại cục diện.
Còn có các (luận) đặc biệt phân ra các đẳng cấp khác nữa
Chú thích:
(1) Đây là ý nói đến việc xác định các thành phần bố cục của Dương trạch vốn không khác Âm trạch, cũng phân ra Tả Hữu Tiền Hậu, Án sơn, Thủy khẩu v.v…
(2) Khoảng đất trước nhà là Minh Đường, Ý nói cần phải thật rộng rãi, có thể chứa được “Thiên binh – vạn mã” mới thịnh vượng.
(3) Nguyên là chữ VU, là các dãy nhà chạy dọc hay bên khoảng sân chính ở phía trước, gọi là Tả Vu và Hưu Vu.
(4) TINH ở đây là Cung Vị được phân chia theo Cửu tinh, từ đó xác định được Ngũ hành mà quy nạp thành Kim-Mộc-Thổ-Thủy để lập trạch
(5) Ý nói là cần phải có địa hình bố cục chặt chẽ, án sơn tề chỉnh, mình đường rộng rãi v.v…
(Tác giả: Nguyễn Trọng Tuệ)
Tôi dịch tạm để mọi người tham khảo.
阳宅来龙原无异 ，居处须用宽平势。
明堂须当容万马 ，厅堂门庑先立位。
东厢西塾及庖厨，庭院楼台园圃地。
或从山居或平原，前后有水环抱贵。
左右有路亦如然，但遇返跳必须忌。
水木金土四星龙，此作住基终吉利。
惟有火星甚不宜，只可剪裁作院地。
倘有卓笔及牙旗，耸在外阳方无忌。
更须水口收拾紧，不宜太迫成小器。
星辰近案明堂宽，案近明堂非窄势。
此言住基大局面 ，别有奇特分等第。
Dịch nghĩa
Lai Long của dương trạch vốn không khác (1)
Nơi ở thì cần phải rộng rãi, bằng phẳng
Minh Đường cần phải chứa được vạn mã (2)
Phòng khách, cửa, Tả vu, Hữu vu (3) nên đặt lên phía trước.
(sau) đến các phòng ở, phòng học, rồi đến bếp…
Còn sân nhà, lâu đài, vườn tược…
Thì tùy theo hoặc ở núi, hoặc ở đồng bằng mà bố trí.
Trước sau mà có thủy bao bọc ôm vòng lấy thì là quý
Hoặc bên trái, bên phải mà có con đường (bao bọc) thì cũng vậy
Nhưng nếu con đường đó lại cong phản lại, thì là rất kỵ
Thủy-Mộc-Kim-Thổ: Tứ tinh long (4)
Những Long này mà lập trạch thì rất cát lợi
Riêng có Hỏa tinh thì rất không nên
Chỉ có thể cắt xén để mà làm sân vườn
Nếu có địa thế hình bút, hoặc hình lá cờ
Đứng thẳng lên tại bên ngoài, ở cung Dương thì không sợ
Cần nhất Thủy khẩu phải thu vào chặt chẽ
Nhưng không được quá áp sát thì thành ra tiểu khí
Tinh tú ở gần, Án sơn , minh đường rộng (5)
Nếu Án mà gần Minh đường thì cũng không phải là địa hình chật hẹp
Cái này là nói về đại cục diện.
Còn có các (luận) đặc biệt phân ra các đẳng cấp khác nữa
Chú thích:
(1) Đây là ý nói đến việc xác định các thành phần bố cục của Dương trạch vốn không khác Âm trạch, cũng phân ra Tả Hữu Tiền Hậu, Án sơn, Thủy khẩu v.v…
(2) Khoảng đất trước nhà là Minh Đường, Ý nói cần phải thật rộng rãi, có thể chứa được “Thiên binh – vạn mã” mới thịnh vượng.
(3) Nguyên là chữ VU, là các dãy nhà chạy dọc hay bên khoảng sân chính ở phía trước, gọi là Tả Vu và Hưu Vu.
(4) TINH ở đây là Cung Vị được phân chia theo Cửu tinh, từ đó xác định được Ngũ hành mà quy nạp thành Kim-Mộc-Thổ-Thủy để lập trạch
(5) Ý nói là cần phải có địa hình bố cục chặt chẽ, án sơn tề chỉnh, mình đường rộng rãi v.v…
(Tác giả: Nguyễn Trọng Tuệ)
