Chương 22: Gió Đối Với Cơ Thể Con Người

I. Thực Hư Về Gió Độc ?

Dân gian vẫn hay nói về việc người này người kia bị trúng gió độc mà chết hoặc bị liệt mặt, mệt mỏi… Vậy có hay không các cơn gió độc, yếu tố nào tạo nên gió độc?

Không chỉ ở Việt Nam mới chú ý đến gió độc mà ở phương Tây cũng chú ý đến gió gây bệnh, tức gió lùa. Nếu nhà có thiết kế hai cửa, khi mở cửa trước và sau còn người ngồi ở giữa, lúc này người ngồi ở giữa rất dễ bị gió lùa gây ra xây xẩm mặt mày, choáng, ngất, thậm chí dẫn đến tử vong.

Không có cơn gió mang tên… độc

TS Phạm Đức Thi, Trung tâm Khí tượng Thủy văn Môi trường cho rằng, trong chuyên ngành khí tượng thủy văn không có loại gió nào được gọi là gió độc hay mang tính chất là độc có khả năng làm ảnh hưởng đến con người như dân gian ta thường nói. Gió độc ảnh hưởng đến người ở đây chẳng qua là gió lùa mạnh làm cho sức đề kháng con người không thay đổi kịp mà phát bệnh.

Ví dụ, một căn nhà nhưng có hai cửa để song song nhau làm cho gió thổi vào mạnh. Lúc này, người trong nhà đang ở một trạng thái không khí bình thường nhưng đi qua vùng này sẽ bị đột ngột lạnh làm cơ thể không chịu được. Cùng lúc đó, nếu trong người có các căn bệnh khác sẽ dễ dàng tái phát. Trường hợp quá mức thì người khoẻ mạnh cũng bị ảnh hưởng.

Cũng theo TS Phạm Đức Thi, những cơn gió hút mạnh có thể nóng hoặc lạnh quá do bị áp lực sóng nhiệt khác nhau. Sóng nhiệt chính là có một đợt không khí do áp lực nhiệt độ cao hoặc áp lực nhiệt độ quá thấp tạo nên. Và những cơn gió này thường xuất hiện vào những lúc thời tiết thay đổi nóng hoặc lạnh đột ngột.

“Thời điểm đang giao mùa này cũng dễ gây nên các cơn gió lạnh so với không khí chung. Đó cũng là lý do hiện nhiều người bị trúng gió độc như dân gian thường nói. Vì thế, người dân cần chú ý tránh bằng cách tránh gió lùa vào nhà, đeo khẩu trang khi đi vào các ngõ gió lùa…”, TS Phạm Đức Thi khuyên.

II. Thông Gió Tự Nhiên

Thông gió tự nhiên luôn là mối quan tâm hàng đầu trong xây dựng nhà ở. Đặc biệt, ở Việt Nam, nhà ống là loại hình nhà phổ biến. Loại nhà này thường gặp phải các vấn đề về thiếu nắng, thiếu gió. Bên cạnh đó, khí hậu nhiệt đới gió mùa cũng gây ảnh hưởng không nhỏ. Vì thế, để nâng cao chất lượng cuộc sống, thông gió tự nhiên là yếu tố cần quan tâm hàng đầu.

Thông gió tự nhiên là sự điều hướng có chủ đích không khí tự nhiên vào không gian nhà, chủ yếu là để kiểm soát chất lượng không khí trong nhà bằng cách pha loãng, thay thế không khí ô nhiễm trong nhà và làm mát ngôi nhà.

Dù là chủ nhà hay kiến trúc sư thì đây là những phương pháp thông gió nên biết.

Thông gió là yếu tố được các kiến trúc sư đặc biệt quan tâm khi thiết kế

III. Những Phương Pháp Thông Gió Phổ Biến

(1) Thông gió tự nhiên

Là cách làm cho không khí được lưu chuyển từ ngoài vào trong không gian một cách tự nhiên mà không cần sử dụng bất kỳ một thiết bị cơ khí nào, ví dụ như quạt.

Thông gió tự nhiên cũng được chia thành 2 dạng: thông gió từ áp lực nhiệt và thông gió từ áp lực gió.

– Thông gió từ áp lực nhiệt (Thermal force): Lợi dụng sự lưu thông gió tạo nên bởi áp suất của không khí. Cách làm này dựa trên sự chênh lệch mật độ của không khí giữa các vùng ở trong phòng. Các phần tử không khí nóng và khô nhẹ hơn nên thường bốc lên cao, các phần tử không khí lạnh, ẩm nặng hơn nên chìm xuống dưới. Chỉ cần mở “đúng chỗ” sẽ khiến không khí lạnh đi vào và đẩy khí nóng lên trên tầng cao nhất rồi đi ra ngoài cửa ô thoát.

Thông gió tự nhiên sử dụng áp lực nhiệt được sử dụng phổ biến trong nhà ống.

– Thông gió từ áp lực gió (Wind force): Là giải pháp mở cửa thoát gió nằm ở hai mặt nhà khác nhau, tốt nhất là ở mặt đối diện. Cách làm này cho phép gió đi xuyên phòng, kết hợp với khí nóng rồi được đẩy ra ngoài qua cửa thoát.

Thông gió từ áp lực gió khiến ngôi nhà được làm mát theo chiều ngang

(2) Hiệu ứng ống khói

Cách điều chỉnh không khí này thường được sử dụng trong các tòa nhà cao tầng. Cũng giống như phương pháp thông gió từ áp lực nhiệt, trong phương pháp này khí lạnh cũng gây áp lực với không khí nóng buộc nó phải di chuyển lên trên. Tuy nhiên, khi khí nóng bay lên tạo sẽ tạo ra áp lực kéo khí tươi (khí lạnh mới) từ bên ngoài vào thế chỗ cho khí nóng mới bay lên. 

Điều quan trọng nhất khi áp dụng phương pháp này đó là sự chênh lệch độ cao giữa cửa gió vào và ra. Chênh lệch càng lớn thì thông gió càng hiệu quả.

“Ống khói” ở các nhà cao tầng là khu vực sảnh lớn theo chiều dọc, còn với những công trình nhà ở thường là khoảng thông tầng, giếng trời theo phương đứng

Một ví dụ điển hình cho giải pháp này đó là tòa nhà Quốc hội Đức, được thiết kế bởi Norman Foster. Toàn bộ không gian bên ngoài tòa nhà sử dụng lớp kính có khả năng đóng – mở, lõi là một hình nón ngược cho phép không khí dễ dàng lưu thông. 

Tòa nhà Quốc hội Đức là minh chứng rõ ràng nhất cho phương pháp thông gió ống khói

(3) Hiệu ứng Bernoulli

Hiệu ứng này sử dụng sự chênh lệch tốc độ gió để giúp lưu thông không khí. Theo đó, không khí chuyển động càng nhanh, áp suất của nó càng thấp. Dựa trên ngôn ngữ của kiến trúc, không khí càng ở trên cao, cách xa mặt đất thì càng ít bị cản trở bởi cây cối và các công trình khác, do đó chuyển động sẽ nhanh hơn và có áp suất thấp hơn. Vì thế, gió thổi trên mái nhà có áp suất thấp hơn sẽ tạo ra áp lực âm và thu hút khí tươi đi qua, làm mát công trình.

Trong nhiều trường hợp, kiến trúc sư sử dụng cả hiệu ứng ống khói và hiệu ứng Bernoulli để gia tăng hiệu quả thông gió.

Một vài lỗ thông gió trên mái nhà: ống khỏi mở, tuabin hay thông gió đầu hồi tận dụng hiệu ứng Bernoulli

IV. Một Số Yếu Tố Giúp Gia Tăng Hiệu Quả Thông Gió

Yếu tố hỗ trợ hiệu quả thông gió đầu tiên không thể không kể đến vật liệu. Những loại vật liệu có khoảng trống, ô rỗng ngoài việc kiểm soát ánh nắng mặt trời còn có thể cho phép gió lưu thông dễ dàng. Tuy nhiên, sử dụng loại vật liệu nào, khoảng hở là bao nhiêu thì cần phải tính toán kỹ.

Mỗi loại vật liệu khác nhau lại mang đến hiệu quả thông gió khác nhau

Tiếp theo, chúng ta cần lựa chọn cách mở cửa đón – thoát gió, cụ thể là loại cửa sổ. Với những loại cửa sổ kính trượt, khi mở ra bạn sẽ chỉ đón nhận được 50% gió nhưng với cửa cánh mở 2 bên hoặc một bên thì tới 100%. Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào nhu cầu, điều kiện của người sử dụng.

Lựa chọn đúng loại cửa sổ để gia tăng hiệu quả thông gió

Rào cản cũng là một trong những yếu tố cần được xem xét, ở đây đó chính là vách ngăn. Một vách ngăn cao, lớn, vững chắc sẽ khiến gió bị cản trở khi lưu thông. Vậy thì, thay vì lựa chọn một vách ngăn bằng bê tông, gỗ tấm thì một vách ngăn CNC, gỗ ghép thanh, lưới thép… sẽ khiến gió lưu thông tốt hơn nhiều. Lưu ý, độ cao của vách ngăn cũng cần được cân đối để mang lại hiệu quả thông gió tốt nhất. a tăng hiệu quả thông gió.

Đừng để những bức tường bê tông cản trở luồng gió tự nhiên ghé thăm nhà bạn

Gió – nguồn năng lượng vô tận của tự nhiên và các giải pháp thông gió mang đến một không gian sống thoải mái, luôn tươi mới và tràn đầy năng lượng. Hiểu sao cho đúng và vận dụng cho không gian sống của chính bạn là điều quan trọng nhất.

( Thông Gió Tự Nhiên – Bài viết: Khánh An )

(Dẫn theo trang www.huyenhocvadoisong.com)