Vì sao nên gọi người xem quẻ Dịch là “Bốc Sư” (Thầy Bói)
Khi nói đến những người chuyên xem quẻ Dịch, nhiều người thường gọi họ là Dịch Sư. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn chính xác và có thể gây ra một số hiểu lầm. Trên thực tế, cách gọi đúng nên là Bốc Sư (Thầy Bói). Chúng ta nên sử dụng đúng thuật ngữ này để duy trì sự chính xác và tôn trọng bản chất thật sự của Kinh Dịch.
- Các tài liệu cho thấy “Bốc Sư” mới là cách gọi đúng
Trong các tài liệu lịch sử cổ điển của Trung Quốc, những người thực hiện bói toán và giải đoán quẻ Dịch được gọi là Bốc Sư (卜師). Từ thời nhà Thương và nhà Chu, “bốc sư” đã được sử dụng để chỉ những người chuyên về bói toán bằng các phương pháp cổ xưa như bốc phệ (sử dụng mai rùa và xương để tiên đoán).
Các tài liệu cổ như Sử Ký của Tư Mã Thiên và Hán Thư của Ban Cố thường nhắc đến “bốc sư” khi đề cập đến các hoạt động bói toán và tiên tri. Ngược lại, thuật ngữ Dịch Sư (易師) không được sử dụng để chỉ những người này. Điều này cho thấy “bốc sư” mới là cách gọi đúng trong bối cảnh lịch sử và văn hóa truyền thống.
- Giải thích ý nghĩa từ “Thầy Bói” trong tiếng Việt xuất phát từ “Bốc Sư”
Từ “thầy bói” trong tiếng Việt có nguồn gốc từ “bốc sư” (卜師) trong tiếng Hán. “Bốc” (卜) nghĩa là bói toán, và “sư” (師) có nghĩa là thầy, người có chuyên môn trong một lĩnh vực nào đó. Trong lịch sử, “bốc sư” chỉ những người chuyên về các hoạt động bói toán để dự đoán tương lai.
Khi từ “bốc sư” được du nhập vào tiếng Việt, nó được biến âm thành “thầy bói” để phù hợp với ngữ âm và ngữ điệu tiếng Việt. Vì vậy, “thầy bói” là thuật ngữ tương đương với “bốc sư,” chỉ những người thực hiện các hoạt động tiên tri và dự đoán, chứ không phải là “dịch sư.”
- Gọi là “Dịch Sư” gây hiểu lầm
Gọi những người xem quẻ Dịch là Dịch Sư có thể gây ra sự hiểu lầm về bản chất của Kinh Dịch. Thuật ngữ “dịch sư” có nghĩa là “thầy dạy về quẻ Dịch,” và nếu người xem quẻ bói dịch đều là “Dịch Sư” có thể khiến nhiều người nghĩ rằng Kinh Dịch chỉ là một công cụ bói toán.
Thực sự thì, Kinh Dịch tuy khởi đầu là một phép bói, nhưng đã được phát triển để trở thành một hệ thống triết học sâu sắc – nghiên cứu về sự biến đổi và tương tác của các yếu tố trong cuộc sống. Kinh Dịch là một phần quan trọng của triết học phương Đông, chứa đựng những nguyên lý về sự biến đổi không ngừng của vạn vật và các quy luật tự nhiên. Việc gọi người xem quẻ Dịch là “Dịch Sư” làm giảm giá trị triết học của Kinh Dịch, bởi xem quẻ dịch thì chỉ giới hạn nó chỉ trong phạm vi của bói toán.
Tức là, học phép bói quẻ không có nghĩa là học được Dịch.
- Cần lên tiếng để giữ gìn đúng bản chất của một môn học thuật, văn hóa, triết học
Sử dụng đúng thuật ngữ Bốc Sư để chỉ những người chuyên xem quẻ Dịch không chỉ là vấn đề ngôn ngữ mà còn là sự tôn trọng và bảo vệ giá trị văn hóa, học thuật của Kinh Dịch. Việc phân biệt rõ ràng giữa bói toán và nghiên cứu triết học giúp duy trì sự chính xác về bản chất thật sự của Kinh Dịch.
Dịch lý (易理) trong Kinh Dịch không chỉ để bói toán mà còn để nghiên cứu và suy ngẫm về các quy luật tự nhiên và xã hội. Việc gọi đúng người xem quẻ là “bốc sư” giúp tránh những hiểu lầm không đáng có và giữ vững giá trị triết học, văn hóa của Kinh Dịch như một phần quan trọng của di sản văn hóa Trung Hoa.
Để bảo vệ và duy trì đúng giá trị của Kinh Dịch, chúng ta cần sử dụng thuật ngữ Bốc Sư (Thầy Bói) thay vì “Dịch Sư” khi nói về những người xem quẻ Dịch. Điều này không chỉ giúp tránh hiểu lầm mà còn tôn trọng và giữ gìn bản chất của Kinh Dịch như một môn học thuật, văn hóa và triết học có giá trị sâu sắc. Hãy lên tiếng để giữ gìn và truyền bá đúng đắn giá trị của Kinh Dịch!
